What to the slave is the Fourth of July?
(Wat betekent de nationale feestdag voor een slaaf?)
Frederick Douglass - 5 juli 1852
Op 4 juli 1852 vierde Amerika zijn vrijheid, zoals het dat doet op elke onafhankelijkheidsdag. Frederick Douglass (1818-1895), Amerika's beroemdste antislavernij-activist en voortvluchtige slaaf, zag geen reden om feest te vieren: hij zag de octopusarmen van de slavernij zich overal uitstrekken en de leegte van Amerika's vrijheidswaarden ontmaskeren.
Op die feestdag hield Douglass de grootste anti-slavernij-toespraak in de Amerikaanse geschiedenis (in Corinthian Hall, Rochester, New York, voor de Rochester Ladies' Anti-Slavery Society.)
De relevantie van de toespraak blijft vandaag bestaan. Niet in het minst omdat het racisme dat tot slavernij heeft geleid blijft bestaan. En omdat de tegenspraak tussen Amerika's gerechtvaardigde idealen en onrechtvaardige realiteiten ook blijft bestaan.
Op deze tweehonderdste verjaardag van de geboorte van Douglass brengen de Frederick Douglass Family Initiatives en het American University Antiracist Research and Policy Center hulde aan de Amerikanen wier werk zijn nalatenschap het beste weergeeft.
Op de 166ste verjaardag van de toespraak delen we een verkorte versie van zijn toespraak - die nu wordt beschouwd als een van de beste in de Amerikaanse geschiedenis.
(Ibram X Kendi)
Deze versie verscheen op 5 juli 2018 in The Guardian
Frederic Douglass tijdens een voordracht een Londens publiek in 1846
In de kranten en op de aanplakborden staat dat ik een toespraak ter gelegenheid van 4 juli zal houden. Het is de verjaardag van jullie nationale onafhankelijkheid en van jullie politieke vrijheid.
Ik zal niet uitgebreid stilstaan bij de associaties die rond deze dag hangen. Onderdrukking maakt een wijze man boos. Uw grondleggers waren wijze mannen, en als ze niet gek werden, werden ze ongedurig onder die behandeling. De verkregen vrijheid is van jullie, en daarom mogen jullie dit jubileum goed vieren. Houd aan deze dag - houd jullie eraan, en aan de principes ervan, met de greep van een door storm geteisterde zeeman in het midden van de nacht aan een mast.
Medeburgers, ik heb geen gebrek aan respect voor de grondleggers van deze republiek. Het waren vredesmensen; maar ze gaven de voorkeur aan revolutie boven vreedzame onderwerping aan knechtschap. Met hen werd niets geregeld dat niet juist was. Bij hen waren rechtvaardigheid, vrijheid en menselijkheid het hoogste; geen slavernij en onderdrukking. Jullie mogen de herinnering aan zulke mannen terecht koesteren.
Vrienden en burgers, ik hoef niet verder in te gaan op de oorzaken die tot dit verjaarfeest hebben geleid. Velen van jullie begrijpen ze beter dan ik. Jullie zouden daarover kunnen onderrichten. Mijn agenda, als ik die hier vandaag heb, betreft het heden. We hebben alleen met het verleden te maken in zoverre we het nuttig kunnen maken voor het heden en de toekomst.
Medeburgers, vergeef me, sta me toe te vragen waarom ik hier vandaag het woord moet voeren? Wat heb ik, of degenen die ik vertegenwoordig, te maken met jullie nationale onafhankelijkheid?
Ik ben niet opgenomen in de ruimte van dit glorieuze jubileum! Jullie verheven onafhankelijkheid onthult alleen de onmetelijke afstand tussen ons. De rijke erfenis van gerechtigheid, vrijheid, welvaart en onafhankelijkheid, nagelaten door jullie grondleggers, daarin delen jullie; ik niet. Het zonlicht dat jullie leven en heling bracht, heeft mij striemen en dood bezorgd.
Deze vierde juli is van jullie, niet van mij. Jullie mogen jubileren, ik moet rouwen. Een man in boeien naar de grote verlichte tempel van de Vrijheid slepen en hem oproepen jullie te vervoegen in vreugdevolle hymnes, is onmenselijke aanfluiting. Hebben jullie de bedoeling, burgers, om me uit te lachen door me te vragen vandaag te spreken?
Boven jullie nationale, lawaaierige vreugde uit hoor ik het treurige geweeklaag van miljoenen wier kettingen, gisteren zwaar en smartelijk, vandaag nog ondraaglijker worden gemaakt door de jubileumkreten die hen bereiken. Mijn onderwerp dan, medeburgers, is: AMERIKAANSE SLAVERNIJ.
Of we nu stilstaan bij de verklaringen van het verleden of op de belijdenissen van het heden, het gedrag van de natie lijkt even afschuwelijk en weerzinwekkend. Amerika is leugenachtig in het verleden, leugenachtig in het heden en verbindt er zich plechtig toe om leugenachtig te zijn voor de toekomst. Ik sta hier met God en de onderdrukte en vervloekte slaaf op deze feestdag. In de naam van de verbolgen menselijkheid, in naam van geketende vrijheid, in naam van de grondwet en de Bijbel, die worden veronachtzaamd en met voeten getreden, durf ik alle kracht waarover ik beschik alles in vraag te stellen en aan te klagen wat dient om de slavernij te bestendigen - de grote zonde en schande van Amerika! Ik zal de strengste taal gebruiken waarover ik beschik; en toch zal ik geen woord uiten waarvan een mens wiens oordeel niet verblind wordt door vooroordelen, of die in zijn hart geen slavenhouder is, zal moeten toegeven dat het correct en billijk is.
Maar ik stel me voor dat iemand van mijn toehoorders zegt: het is juist in deze omstandigheden dat jij en je broeder de voorstanders van de afschaffing van de slavernij er niet in slagen een positieve indruk te maken op de publieke opinie. Als je meer zou argumenteren en minder aanklagen, zou je meer overtuigen en minder berispen, dan zou je zaak veel meer kans van slagen hebben. Daarop antwoord ik: waar alles duidelijk is, valt niets te bepleiten. Welk punt in het credo van de anti-slavernij zou je mij willen laten bespreken? Moet ik betogen dat een systeem dat aldus besmeurd is met bloed en bevlekt is met schennis, verkeerd is? Nee! Dat zal ik niet doen. Ik kan mijn tijd en mijn krachten beter besteden!
Op een ogenblik als dit is vernietigende spotternij nodig, geen overtuigende bewijsvoering! Had ik maar het vermogen om de natie naar mij te laten luisteren! Ik zou vandaag de vrije loop laten aan een hete stroom van bijtende spot, van verzengende afkeuring, vernietigend sarcasme en meedogenloze afkeuring. Want er is geen licht nodig, maar vuur; geen malse regen, maar onweer. We hebben storm nodig, wervelwind en aardbeving. Het aanvoelen van de natie moet worden aangescherpt; het geweten van de natie moet worden wakker geschud; het fatsoen van de natie moet worden geschokt; de hypocrisie van de natie moet aan het licht worden gebracht; en haar misdaden tegen God en de mens moeten worden getoond en aan de kaak gesteld.
Wat is voor de Amerikaanse slaaf jullie nationale feestdag? Mijn antwoord: een dag die hem, meer dan alle andere dagen van het jaar, het grove onrecht en de wreedheid onthult waarvan hij het constante slachtoffer is. Voor hem is jullie feest een schijnvertoning; jullie zo geroemde vrijheid is gruwelijke willekeur; jullie bewustzijn van nationale grootheid is opgezwollen verwaandheid. De klank van jullie feestvreugde is leeg en harteloos; jullie aanklachten tegen tirannen is gedecoreerde schaamteloosheid. Jullie kreten van vrijheid en gelijkheid zijn een holle schijnvertoning. Jullie gebeden en hymnen, jullie zedenpreken en dankbetuigingen, met al jullie religieuze show en plechtstatigheid zijn voor de slaaf holle retoriek, bedrog, misleiding, goddeloosheid en hypocrisie - een dunne sluier om misdaden te verdoezelen die een natie van wilden te schande zouden maken. Er is geen natie op aarde die zich schuldig maakt aan praktijken, schokkender en bloederiger dan de mensen van deze Verenigde Staten, in dit uur.
Ga waar je wil, zoek eender waar, doorkruis alle monarchieën en dwingelandijen van de oude wereld, reis door Zuid-Amerika, kom elk misbruik op het spoor en wanneer je het laatste hebt gevonden, leg dan je feiten naast de dagelijkse praktijken van deze natie, en je zult met mij zeggen dat Amerika zonder enige rivaal de kroon spant voor wat betreft weerzinwekkende barbaarsheid en schaamteloze hypocrisie.
Amerikanen! De politiek van jullie republiek is flagrant onrechtlijnig. Het bestaan van slavernij in dit land brandmerkt je republicanisme als een schijnvertoning, je menselijkheid als verachtelijke huichelarij en je christendom als een leugen. Het vernietigt je morele kracht in het buitenland; het bezoedelt je politici in het thuisland. Het ondergraaft de grondslag van religie; het maakt je naam een aanfluiting en een voorwerp van schande voor een spottende wereld. Het is de vijandige kracht in je regering, het enige dat je Unie ernstig verstoort en in gevaar brengt. Het belemmert je vooruitgang; het is de tegenstander van verbetering, de dodelijke vijand van onderwijs; het bevordert trots; het veroorzaakt aanmatiging; het bevordert ondeugd; het beschermt de misdaad; het is een vloek voor de aarde die het ondersteunt. Een toch klamp je je eraan vast, alsof het noodanker is van al je hoop. Oh! Wees gewaarschuwd! Wees gewaarschuwd! Een vreselijk reptiel is genesteld in de boezem van jullie land; het giftige wezen voedt zich aan de tere borst van je jeugdige republiek.
Om de liefde Gods, ruk het weg en werp het afzichtelijke monster van je af, en laat het gewicht van twintig miljoen mensen het voor altijd verpletteren en vernietigen!
Sta mij toe om tot slot te zeggen dat ik, ondanks het donkere beeld dat ik vandaag heb opgehangen van de staat van de natie, niet wanhoop voor dit land. Er zijn krachten in werking die onvermijdelijk de ondergang van de slavernij moeten bewerkstelligen. 'De arm van de Heer wordt niet ingekort', en de ondergang van de slavernij is zeker. Ik eindig daarom waar ik begon, met hoop.
God, versnel de dag waarop menselijk bloed
Zal ophouden met stromen!
Dat in elke windstreek wordt begrepen,
De aanspraak op menselijke broederschap,
En ieder kwaad met goed vergelde,
niet slag om slag,
Die dag zullen alle vetes eindigen.
En veranderen in een trouwe vriend
Elke vijand.
God verhaaste dat uur, het heerlijke uur,
Als er geen één op aarde is
Die hooghartig macht uitoefent;
Geen die in mekaar krimpt onder een tiran;
Maar allen oprijzen tot het ware gehalte van menselijkheid
door gelijkheid van geboorte!
Dat uur zal komen voor elk, voor iedereen,
En vanuit zijn gevangenis vliedt
De slavernij.
Tot dat jaar, die dag, dat uur er is,
zal ik vechten met hoofd, en hart, en hand.
Om de stok te breken en de boei te scheuren,
De rover zijn prooi ontnemen.
De hemel weze mijn getuige!
En nooit verlaat ik de stelling die ik koos,
Wat ook het gevaar of de prijs.
Vertaling: Rudi Draye
Bron:
Over Frederick Douglass
