FERRY NAAR DOVER
De Standaard, 2 januari 2021
Filip Rogiers - foto’s Fred Debrock
Soeverein, maar met een rouwrandje
Our Finest Hour! jubelde de krant Daily Express, nu het Verenigd Koninkrijk zich eindelijk ‘bevrijd’ heeft van de Europese Unie. Maar met duizend doden per dag bederft corona danig het feestje. ‘Uiteindelijk telt alleen je gezondheid, niet de politiek.’
Truckers zonder formulier voor de aangifte van ‘goederen voor douanevervoer’ (MNR) mogen niet op de ferry naar het VK.
Niemand bezong het grauw van nieuwjaarsdag beter dan de Engelse band Madness in de song ‘Grey day’: ‘ In the morning I awake, my arms my legs my body aches. The sky outside is wet and grey. So, so begins another weary day.’
Popmuziek was altijd al het peper en zout van dit machtige eiland, maar vandaag – 1 januari 2021, 9.35 uur – komt er op de P&O-ferry Spirit of Britain helaas alleen kleffe muzak uit de boxen. Het water zwiept tegen de ramen van de boot die Calais uitvaart op weg naar ‘de bij scheidsrechterlijke beslissing van 30 juni 1977 vastgestelde scheidslijn op het Continentale Plat tussen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk’. Zo heet in officiële Europese documenten de grens tussen het vasteland en Groot Brittannië.
Daar, op het snijpunt van 48°10’00,00” noorderbreedte en 9°22’15,91” westerlengte eindigt sinds oudejaarsnacht officieel de Europese Unie en begint het soevereine Verenigd Koninkrijk. Sinds 1973, het jaar waarin de Britten tot de Unie (toen nog Europese Gemeenschap) toetraden, is de Spirit of Britain pas de tweede boot van P&O op het traject van Calais naar Dover om de Unie te verlaten. De eerste, de Pride of Kent, voer uit om 6.20 uur.
"Zwijg mij van het aantal stempels dat ik moest verzamelen, alleen al om vandaag de plas over te steken"
Cocos Catalan, pendelaar tussen Italië en VK
De boot is uitgestorven, het anders drukke casino op slot. De handvol passagiers, vooral truckers, die vanmorgen inscheepte, ondervond als een van de eersten wat de Brexit na vier jaar gepalaver écht betekent. Een lichtbord waarschuwt truckers dat ze vanaf 1 januari de boot niet op mogen zonder een MNR ofte een formulier ter aangifte van ‘goederen voor douanevervoer’.
‘Zwijg mij van de paperassen die ik de voorbije dagen heb moeten invullen en het aantal stempels dat ik moest verzamelen, alleen al om vandaag de plas over te steken’, zegt Cocos Catalan, die al jaren pendelt tussen Italië en het VK.
Kamelenbeet
Dat er een nieuwe, of eigenlijk oude (want pre-Unie-)tijd aanbreekt, ondervond ook wie met de personenwagen de oversteek maakt. Onze koffer wordt tot twee keer toe geïnspecteerd: eerst door de Franse, dan door de Britse politie. De controles zijn pittig, de vragensteller onvriendelijk. ‘Voorlopig komt u er nog in met uw Belgische identiteitskaart’, mort een vrouw vanachter haar spatmasker, ‘maar breng de volgende keer toch maar uw reispas mee’.
Op de ferry is er maar een handvol passagiers aan boord, vooral truckers.
‘De Brexit is waanzin’, vertelt Ken O’Hara, een Noord-Ierse trucker met veel kilometers op de teller. ‘We keren nu terug naar de situatie zoals ik ze gekend heb vóór de douane-unie. Straks ga ik op dezelfde manier met pensioen zoals ik gestart ben, in de file.’
Voor Marian Mardani verandert er voorlopig nog niet veel. Hij woont in Londen en werkt in een stelplaats voor bussen. De job is saai – hij parkeert de bussen – en het loon karig. ‘Maar het is beter dan het Roemeense maandloon van 250 euro.’
De Roemeen keert terug van familiebezoek. ‘Ik speelde de kerstman’, zegt hij weemoedig. Hij mist ze nu al, zijn vader, zijn zus en vooral zijn dochter die in Roemenië is gebleven. ‘Ze komt twee keer per jaar, in juli en oktober, naar Engeland en ik tracht drie keer per jaar naar daar te gaan.’
‘Kun je van een vooruitgang spreken als je teruggaat in de tijd?
’Angela Wilsoj, Britse vrouw
Mardani heeft een groot stuk van Europa gezien. Niet omdat hij dat zo graag wilde, maar omdat het moest. ‘Halfweg de jaren negentig waren we van het communisme verlost, maar toen kwam de corruptie. Mijn ouders verloren hun job, ik was vijftien en moest van school af. Ik heb eerst vier jaar in de bouw in Turkije gewerkt, daarna had ik shitbaantjes in Roemenië. Vervolgens trok ik naar Spanje en Duitsland, waar ik dieren in het circus verzorgde’, vertelt hij. ‘Kijk’, zegt hij, terwijl hij een litteken op zijn voorarm toont. ‘Gebeten door een kameel.’
Toen Mardani zes jaar geleden in Engeland neerstreek, werkte hij eerst in een winkel die de klok rond open was, hij klopte er shifts van twaalf uur. Daarna kwamen de bussen. Zijn vrouw heeft zich bij hem in Londen gevoegd, daarna ook een broer. Ze wonen nu samen op een krap appartement, betalen 1.200 pond huur, ‘energie en wifi niet meegerekend’.
Het zal nog slechter worden voor het weer beter wordt, vreest Mardani. ‘De Brexit is voor niemand goed. Niet voor de Britten, niet voor jullie. Ik zie maar één voordeel: jullie zullen niet langer migranten naar ons kunnen sturen. Ik weet het, ik ben er zelf ook een en ik veroordeel niemand, maar de jongste jaren kregen we toch veel mensen met slechte bedoelingen over de vloer.’
Besmeurde kliffen
De ferry begint aan de laatste van de 37 kilometers van het Nauw van Calais, de witte kliffen komen in zicht. ‘Ze zijn allang niet meer wit’, lacht trucker Ken O’Hara. ‘Besmeurd, zoals het Britse blazoen.’
Bij het buitenrijden van de haven controleert de politie of wie het eiland wil verlaten, een negatieve covidtest kan voorleggen. Er staan vandaag meer journalisten dan reizigers aan de post. Dover is een lege stad, de files die hier vorige week nog stonden nadat Frankrijk de grens had gesloten om de Britse variant van het sars-CoV-2-virus buiten te houden, zijn opgelost. In de straten zie je meer meeuwen dan passanten. Dat heeft alles met corona te maken. Dover is, zoals heel Kent, risicozone 4 en is in lockdown. Alleen voedingswinkels zijn open, contacten buitenshuis zijn beperkt tot één persoon. Het houdt de Britten vandaag meer bezig dan de Brexit.
Wie in het VK gaat shoppen, moet aangekochte goederen boven een bepaald bedrag aangeven.
‘Uiteindelijk zijn je gezondheid en je leven belangrijker dan de politiek’, zegt Angela Wilson (66). Ze weet vier jaar na het referendum nog altijd niet of ze nu voor of tegen is. ‘Ik ben al eens bedrogen’, zegt ze. ‘Toen we in 1975 moesten stemmen over het lidmaatschap van de Europese Unie, stemde ik enthousiast voor. Ik was jong en idealistisch, ik hoopte echt dat Europa eenheid zou brengen. Dat gebeurde niet. Meer, ik verloor mijn job door de toetreding. Ik loodste trucks door de douane in de haven, maar dat was niet meer nodig. Vandaag weer wel. Kun je van een vooruitgang spreken als je teruggaat in de tijd?’, vraagt ze zich retorisch af, om vervolgens terug te komen op haar uitgangspunt: ‘Ach, het is politiek. Covid plaatst de dingen in het juiste perspectief.’
De Britten sloten 2020 af met 2,4 miljoen coronabesmettingen en 72.000 doden op een bevolking van ruim 66 miljoen. In de laatste dagen van het oude jaar steeg het aantal doden tot 1.000 per dag, het aantal besmettingen – vooral met de nieuwe en besmettelijkere variant van het virus – met 50.000.
Het VK begint het nieuwe jaar soeverein, maar in rouw. De voorpagina van de Daily Express vatte het op de laatste dag van het jaar aardig, maar ongewild wrang samen. De krant verwelkomde de Brexit met een foto van een jubelende Boris Johnson en de kop ‘Our Finest Hour!’. Daaronder stond het recordaantal coviddoden.
O bitterzoet Brittannië.
The Daily Express - 31 december 2020
" Our finest hour " is een echo van de memoires van Winston Churchill die in het tweede deel, The Finest Hour, de donkere dagen beschrijft van de Duitse invasie in Frankrijk, de ontreddering die ze teweegbracht, en de wonderbaarlijke evacuatie van de belegerde Engelse troepen uit Duinkerke.